Good Omens و تمام چیزهای سریال که باید به فال نیک گرفت

همکاری تری پرچت و نیل گیمن در نوشتن کتاب Good Omens برای من مثل به حقیقت پیوستن رویایی است که حتی نمی‌دانستم آن را دارم (چون حتی قبل‌­تر از این­که به دنیا بیایم نوشته و چاپ شده بود).

لذت‌بخش‌ترین لحظات زندگی‌ام به عنوان یک گیک و نرد همیشه cross overها و گردهم‌آیی‌ها بوده است. فرقی ندارد آدم‌هایی که کنار هم جمع می‌شدند، شخصیت‌های داستانی باشند یا آدم‌های واقعی. مثل اونجرز که بعد از دنبال کردن داستان‌های مجزای هرکدامشان در فیلم یا کمیک خودشان، یکدفعه دور هم جمع می‌شوند تا ابرشرور بزرگی را شکست بدهند. یا مثل مواقعی چند بازیگر یا نویسنده یا کارگردانی که طرفدارشان هستم و برایشان احترام قائلم، گرد هم می‌آیند تا روی یک پروژه کار کنند. این تیم‌سازی‌های ناگهانی همیشه برایم مغتنم و خوشحال‌کننده بوده‌ است.

در Good Omens  دو تا شدن نویسنده‌ها، اصلاً نه داستان را شور کرده و نه بی‌­نمک. اتفاقاٌ همه چیز به اندازه و به جاست. ماجراجویی، کمدی، فانتزی و درام همگی در این داستان به میزان کافی و لازم استفاده شده‌­اند. بعدتر این کراس‌اُور کیهانی ابعاد بزرگ‌تری هم به خودش گرفت، چون اعلام شد خود نیل گیمن قرار است سریالی از روی کتاب اقتباس کند.

بیشتر بخوانید:  تری پرچت شوخ‌طبع نیست عصبانی است

بهترین استعدادهای بریتانیا در Good Omens

از همان ابتدا گفته شده بود که کارگردانش داگلاس مکینون خواهد بود که برخی از بهترین اپیزودهای دکترهو و شرلوک را ساخته است.  موسیقی متن هم به عهده‌ی دیوید آرنولد است که موسیقی متن شرلوک و فیلم کازینو رویال را ساخته بود و اینکه دیوید تننت، مایکل شین، جان هم، نیک آفرمن، بندیکت کامبربچ، فرانسس مک دورمند، درک جیکوبی و بسیاری دیگر از بهترین استعدادهای بریتانیا هم در سریال بازی می‌کنند.

تمام این ماجرا از بیخ (یعنی از شروع بسته شدن نطفه‌ی داستان با همکاری پرچت و گیمن تا ساخته شدن اقتباس تلویزیونی‌اش) انگار عقدی بوده که در آسمان بسته شده باشد. انگار قرار بوده که اونجرزِ دنیای فانتزی تاریک و هجویه‌های فلسفی بریتانیایی، به این صورت مقابل چشمان ما رقم می‌خورد.

معاشقه‌ی خیر و شر

Good Omens داستان آخرالزمان قریب‌­الوقوعی است که قرار است نبرد نهایی میان بهشت و جهنم باشد و بالاخره به این قدیمی‌­ترین سؤال بشری پاسخ دهد که سرنوشت جدال ازلی خیر و شر چه خواهد بود. البته جواب به آن سادگی و به شکل باینری نیست و نکته‌ی اصلی داستان هم همین است. در شروع داستان، در حالی که نسل بشر مثل همیشه در خواب غفلت به سر می­‌برد و با روزمرگی­‌هایش درگیر است، چهار سوار آخرالزمان می‌­آیند تا پایان دنیا را تدارک ببینند.

متن کتاب هم لحن ممزوج کمدی و جدی طعنه‌ناک و گزنده‌ی تری پرچتی دارد و هم از آن لحن روایی ساده‌ی نقال‌گونه‌ی نیل گیمن برخوردار است كه موقعيت‌های شگرف را تا حد اتفاقاتي دم دستی و با بي‌تفاوتی سردي توصيف می‌كند. ولي گذشته از اين معجون لحني غريب، چیزی که داستان را از نظر من بیش از همه جذاب می‌­کند، دو شخصیت کراولی و آزیرافیل هستند که به ترتیب نقش نمایندگان جهنم و بهشت را روی زمین بازی می‌­کنند. آن دو قرار است نشان دهنده­‌ی خیر و شر مطلق باشند، در حالی که چیزی به نام خیر و شر مطلق روی زمین وجود ندارد و آن دو نیز خیلی زود به همين نتيجه می‌رسند و راه همکاری با یکدیگر را برمی‌گزينند.

همکاری‌ه­ای که خیلی زود تبدیل به رفاقت می‌­شود و (از طبقه بالایی­‌ها که پنهان است ولی از شما چه پنهان) یک سری علایق به اصطلاح «افلاطونی» هم بین‌شان شکل می­‌گیرد که رابطه‌شان را جذاب‌تر می‌كند و رفاقتشان را به حيطه‌ی فراتر از رفاقت ارتقا می‌دهد، هرچند کتاب خیلی وارد جزئیات نمی‌­شود و آن را در همان حد افلاطونی که گفتم نگه می‌­دارد، ولی جلوتر برایتان سر نخ می‌­آورم که چرا آنقدر هم از افلاطون و ارسطو خبری نیست.

خلاصه که این دو دوست غیر زمینی، وقتی می­‌بینند پایان جهان نزدیک است و دیگر وقتش است هر کدام به زمین بازی خودش برگردد و به تیمش ملحق شود و دیگر باید از زندگی راحت و دنج خودشان روی زمین دست بکشند، وضعیت چندان به مذاقشان خوش نمی‌­آید و تصمیم می‌­گیرند برای جلوگیری از آن دست به کار شوند.

در حالی که مشخصاً شخصیت‌­های اصلی کراولی و آزیرافیل هستند و تمرکز بیشتر داستان روی آن دو و رابطه‌­شان است، شخصیت­‌های دیگری را نیز در طول داستان دنبال می‌­کنیم. آناثما که خودش از نسل ساحره­‌هاست و خانواده‌­اش نسل‌­ها برای آخرالزمان آماده م‌ی­شده است، آنقدر جذاب، مرموز و پیچیده است که در یک داستان و دنیای دیگر خودش به تنهایی می‌توانست شخصیت اصلی باشد، ولی در اینجا فقط عضوی از یک جمع از کالت عجیبی است که آن­ها نیز به دنبال جلوگيری  از رخ دادن آخرالزمان هستند. خود آناثما البته در داستان به دنبال هويت و ايجنسی خودش است و بين اينكه كسب و كار خانوادگی را ادامه بدهد يا برود پی زندگی خودش سرگردان است. البته هر کسی هم باشد، با دانستن این­که چیزی به پایان دنیا نمانده، تقریباً مجبور است اول جهان را نجات دهد و بعد برود سراغ پیدا کردن علایق خودش.

از طرف دیگر، شخصیت آدام یانگ را داریم که دجال یا آنتی‌­کرایست ماجراست، که وقتی نوزادی بیش نبود به زمین آورده شد و در بیمارستانی که توسط راهبه‌­های شیطانی اداره می­‌شد، دست کراولی سپرده شد تا با نوزاد یک دیپلمات آمریکایی جابجا شود. ولی در عوض، برحسب اشتباهی مختصر و احمقانه، او را با پسر یک خانواده­‌ی معمولی انگلیسی عوض می‌­کنند و همین باعث می‌­شود در شهر کوچک تدفیلد، در محیطی انسانی و معمولی بزرگ شود و او که بی‌­خبر از نقش حیاتی­‌اش در به پایان رسیدن دنیاست، با دوستانش در شهر جولان می‌­دهد و ماجراهایی (که کمابیش مثل نسخه‌­ای کم‌رنگ از تصویر دهه هشتادی رمانتیزه شده‌ی Stranger Things به نظر می‌­آید) را پشت سر می‌­گذارد.

آدام نه بخاطر اهداف شیطانی، بلکه خیلی معصومانه و بی‌­خبر از همه جا، از قدرتی که دارد در راستای میلش برای تبدیل دنیا به جایی بهتر استفاده م‌ی­کند که البته نتیجه‌­اش تقریباً باعث پایان دنیا هم م‌ی­شود. ولی نهایتاً درست قبل از این­که به لحظه‌ی انفجار بزرگ برسیم، همه چیز خیلی «اصلاً بی­‌خیالش، جمع کنیم برویم پی زندگی‌­­مان» طور تمام می‌­شود.

عهدِ گیمن با پرچت

ساخت سریال Good Omens برای نیل گیمن نه تنها یک موضوع شخصی، بلکه عهدی بود که با تری پرچت بسته بود و باید به آن وفادار می­‌ماند، به همین خاطر می­‌توان با اطمینان گفت تمام قلب و توانش را بر سر سریال گذاشته است، طوری که ندیده هم می‌­توان گفت باید انتظار بهترین اقتباس تلویزیونی ممکن را از Good Omens داشت، طوری که بتوان آن را در کنار سریال A Series of Unfortunate Events قرار داد که دنیل هندلر، نویسنده‌­ی اصلی مجموعه (با اسم قلمی لمونی اسنیکت)، خودش در نوشتن فیلمنامه‌­ی اقتباسی دخالت مستقیم داشته و تغییرات به وجود آمده در سریال و وقایعی که به آن اضافه شده، همگی به قلم خودش اضافه شده بودند، اتفاقی که برای Good Omens نیز می‌­افتد.

دیگر چه کسی بهتر از نویسنده از فضای کتاب و حال و هوای شخصیت‌­هایش خبر دارد؟ (شما نه خانم رولینگ! شما بحثتان جداست). و اینجاست که می­‌رسیم به سرنخی که قبل­‌تر راجع ­به عدم حضور افلاطون به آن اشاره کرده بودم. نیل گیمن خودش در مصاحبه­‌هایش اعتراف کرده بود که قرار است در سریال چیزهایی بیشتر از یک عشق افلاطونی میان دو شخصیت کراولی و آزیرافیل ببینیم و بیچاره خیلی هم تلاش کرده بود که بگوید دنیای کتاب و سریال دو دنیای متفاوت است و الزاماً در کتاب از این خبرها نیست، ولی خب تا نباشد چیزکی که نویسنده نگوید چیزها.

برای خواندن یادداشت‌های ترجمه شده از نیل گیمن کلیک کنید

همین قسمت‌­های جدیدی که نویسنده با توجه به روح اصلی اثرش به آن اضافه می­‌کند، داستان را جذاب­‌تر و آدم را برای دیدنش منتظرتر می‌­کند. به خصوص بعد از ناامیدی‌­ای که American Gods، دیگر سریال اقتباسی از کتاب گیمن به دنبال داشت، آدم بیشتر برای دیدن چنین اقتباس نویدبخشی هیجان­‌زده می‌­شود و اصلاً بد نیست سازندگان American Gods از روی Good Omens نت‌برداری کنند و یاد بگیرند (بله آقای فولر! با خود شما هستم با این اقتباس‌­های گات زده‌­تان[1])

چرا باید Good Omens را دید؟

هسته­‌ی داستانی Good Omens یک کمدی عاشقانه‌­ی کیهانی است درباره‌­ی فرشته و شیطانی که براساس تمام قوانین طبیعت باید دشمن درجه یک همدیگر باشند و بر سر تمایل بشریت به سمت خیر یا شر با یکدیگر سر رقابت داشته باشند. ولی در عوض رابطه‌­ای که بین آن دو شکل می‌­گیرد، علاقه و دلبستگی دو طرفه است که باعث رشد شخصیتی هر دو می‌شود و در خلال رابطه‌ی این دو است که دیدگاه پرچت و گیمن نسبت به بشریت، سیاست، مذهب، جامعه، جهان و سرنوشت را می‌بینیم.

کراولی مدام تلاش می­‌کند آزیرافیل را وسوسه کند تا از نقطه‌­ی امنش پا را فراتر بگذارد، خوش بگذراند و از زندگی‌­اش روی زمین لذت ببرد. همزمان، آزیرافیل نیز باعث می­‌شود کراولی خودخواه بودنش را کمی کنار بگذارد و به شخص بهتری تبدیل شود. آن دو هر از چندگاهی به یکدیگر می‌­رسند و بعد در نتیجه‌­ی وقایعی که در اطرافشان در جریان است و اخلاقیات متضادی که با یکدیگر دارند، دوباره از هم جدا می‌­افتند و نهایتاً به ناچار دوباره با هم همراه می­‌شوند تا دنیا را از نابودی نجات دهند.

همین رابطه‌­ی این دو، داستان­‌هایی که پشت سر می‌گذارند و مشکلاتی که بر آن­ها غلبه می‌­کنند، نگاه طنزآمیز بریتانیایی به مسئله‌­ی آخرالزمان و نابودی دنیا و جهان‌بینی رک و شیرین پرچت و گیمن، همه دلایلی هستند که باید گود اومنز را خواند و دید و به فریاد تری پرچت از ورای قبرش گوش داد که نه فرشته‌ای وجود دارد و نه شیطانی، فقط موجوداتی در میانه که عاشق یکدیگر می‌شوند و با این کارشان جهان را نجات می‌دهند.

[1] گات در اینجا به سریال بازی تاج و تخت اشاره دارد و وقتی این اصطلاح به کار می­‌رود که سازندگان یک اقتباس تلویزیونی، محتویات معده‌­شان را روی منبع اصلی اقتباس‌شان خالی می‌­کنند.

سفید کاغذی

جدیدترین شماره کاغذی سفید را بخرید

شماره ۳: پری‌زدگی

خرید این شماره