گرویتی فالز: بیل سایفر زنده‌است به همان دلیل که زمین صاف است!

تئوری توطئه به نظرم از جذابیت‌های حاصل از نیروی هولناک رسانه در تثبیت روایات است. واکنشی به مین استریم است و گمانه‌زنی ناخودآگاهی که آدم‌های عادی‌تر و خسته‌کننده‌تر و کم‌هوش‌تری را که زندگی‌شان به ادبیات و سینما آمیخته نشده، سرگرم می‌کند. اریک الیور و توماس وود، دانشمندان سیاسی، چنین تعریفی از تئوری توطئه دارند: «توضیح یا توجیهی که پدیده‌ای را به نیروهای مخفی و شرور که به دنبال به پیش بردن اهداف بدخواهانه هستند، مرتبط سازد».

البته اصلاً منظور این نیست که تمام تئوری‌های توطئه مطلقاً اشتباه و غلطند و همه باید مقابل روایت جریان اصلی اربابان رسانه‌ایمان کرنش کنیم و آن‌ها را بی چون و چرا بپذیریم. به نظرم عقل سلیمی نیست که روایت رسمی از نحوه‌ی ترور کندی را قبول کند.ولی جذابیت اصلی تئوری‌های توطئه آنجایی خودش را نشان می‌دهد که موضوع و محمول بحث، تا می‌تواند بزرگ‌تر باشد و روایت بدیل تا جای ممکن مقبول‌تر باشد و جزئیات آشفته‌تر و زیادتر باشند و خلاصه دیگی که توهم را می‌پزد، با حرارت بالاتری بجوشد.

‌بلاشک یکی از رموز موفقیت و اقبال سریال «گرویتی فالز» درک درست از همین موضوع است. گرویتی فالز سریالی انیمیشنی است که اصولاً روی ستونی از جنس توهم و تئوری توطئه استوار است. انگار زمین بازی آقای رائفی‌پور و رفقایش است. کلی متریال دست اینجور آدم‌ها می‌دهد تا خودشان را سرگرم کنند. شرور اصلی سریال اصلاً یک تک‌چشم جهان‌بین سخنگوی دیوانه است به اسم بیل سایفر و فواصل میان شات‌ها و تیتراژ سریال و پس‌زمینه‌ها پر هستند از پیام‌ها و ارجاعات و سرنخ‌های مخفی که همه به علایم آشنای شیطانی اشاره دارند که در سریال‌های آبدوغ‌خیاری صدا و سیما معمولاً یک استاد دانشگاه ریش پروفسوری با ذره‌بین از توی اسکناس یک‌دلاری پیدایشان می‌کند. در سریال رئیس جمهور آمریکایی داریم که در طول تاریخ اسناد و مدارک وجود او را از بین برده‌اند و همه فراموشش کرده‌اند، اتاق‌ها و آزمایشگاه‌های مخفی زیر زمینی داریم، موجودات عجیب غریب در اعماق جنگل یا رودخانه یا در ارتفاعات کوهستان‌ها را داریم که یحتمل عموزاده‌های یتی پاگنده و هیولای لاک‌نس خودمان باشند و خلاصه هزارجور الگوی آشنای توهم‌توطئه‌پردازان که در گوشه و کنار گرویتی فالز در حال جولان دادن هستند(هرچند با عرض احترام به انجمن‌زمین‌تختان باید با تأسف اعلام کنم متأسفانه هیچ اپیزودی به این جماعت فرهیخته و گران‌قدر نمی‌پردازد و سریال حتی با دریدگی گرد بودن زمین را هم به رخ می‌کشاند).

خلاصه اینکه سریال این اجازه را به مخاطبینش می‌دهد که جدا از شخصیت‌های اصلی، خود به دنبال نشانه‌هایی بگردند که در هر اپیزود، جلوی چشمشان مخفی شده‌اند. در حالی که دیپر،شخصیت اصلی، مشغول کشف رمز و رازهای گرویتی فالز است،شمای بیننده هم می‌توانید با تئوری پردازی‌های خودتان سرگرم شوید. حتی بیننده‌های هوشیارتر می‌توانند جلوتر از شخصیت‌ها پرده از رمز و رازهای گرویتی فالز بردارند و بعد هم‌که نظریه‌هایشان به حقیقت پیوستند حالش را ببرند.

اینجا شاید لازم باشد چیزی را با خواننده در میان بگذارم: این یادداشت قرار نیست که معرفی سریال گرویتی فالز باشد. اگر تا اینجا نقش مشابهی ایفا کرده، تصادفی بوده است و اگر شما سریال را ندیده‌اید، وقتش است همینجا این صفحه را ببندید و بروید سریال را تماشا کنید، چرا که از اینجا به بعد، بخش‌هایی از پایان سریال را لو خواهیم داد. یادتان باشد که هشدارتان را گرفتید.

ماجرا از این قرار است که اگر گرویتی فالز را دیده باشید، خوب می‌دانید پایانی که نصیبمان می‌شود، در مقابل آن همه رمز و راز و پیچش‌های داستانی و غافلگیری و جای باز برای تئوری‌پردازی، بیش از حد ساده‌انگارانه بود.به واقع ده دقیقه‌ی پایانی فینالی سریال برای شخص من آزاردهنده بود. همه چیز بیش از حد به خوبی و خوشی تمام می‌شود، خیلی ساده و بدون عواقب واقعی. تا مدت‌ها فکر میکردم تقصیر متوجه ضعف نویسندگی سریال و عجله برای گذاشتن پیچش‌های داستانی دقیقه نودی و بعد هم جمع کردن داستان باشد که با توجه به وقتی که سازنده‌ی سریال پیش از این برای جزئیات گذاشته بود (یک اپیزود را فقط به این اختصاص داده بود که میبل برای حفاظت از میستری شَک، خون تک‌شاخ گیر بیاورد) اصلا با عقل جور در نمی‌آمد، ولی اخیراً به تئوری‌ها و شواهد و مدارکی برخورده‌ام که به چیز دیگری اشاره می‌کنند. اگر گرویتی فالز سریالی برای ارضای عقده‌ی توهم توطئه‌ی ملت بود، نباید پایانش توطئه‌آمیزترین پایان ممکن باشد؟ اگر چیزی که ما در پایان سریال دیدیم صرفاً یک پوسته‌ی خارجی و یک نمایش گول‌زننده بود تا حقیقت را از جلوی چشممان مخفی کند چه؟ الان وقتش رسیده که کلاه‌های آلومینیومی‌تان را سرتان کنید و دور خانه‌تان را نمک بریزید، چون قرار است به اقتضای سریالی که درباره‌اش بحث می‌کنیم و به اندازه‌ی همان آقای رائفی‌پور و رفقایش، تئوری‌پردازی کنیم!

قبل از هرچیز جهت یادآوری، بیایید یک‌بار قسمت پایان سریال و نحوه‌ی شکست خوردن بیل سایفر را مرور کنیم. اگر یادتان باشد، بیل و دار و دسته‌ی شیاطینش، داخل حبابی که دور گرویتی فالز بود گیر افتاده بودند و نمی‌توانستند به تمام جهان دسترسی داشته باشند تا آرماگدون-یا به قول خودشان ویردامگدون- را زودتر برسانند. چیزی که نیاز داشتند هم دسترسی به خاطرات برادر استن، استنفورد بود که بتوانند راهی به خارج پیدا کنند. در پایان استن بیل را گول می‌زند که برادرش است و بیل وارد مغز او می‌شود، و بعد استنفورد با دستگاه پاک‌سازی خاطراتی که همکارش مدت‌ها قبل طراحی کرده بود، تمام خاطرات استن را به همراه بیل که آن تو گیر افتاده، یک‌جا پاک می‌کند. بیل شکست می‌خورد، ولی به قیمتی، و این بها این است که استن خانواده‌اش و هویتش را فراموش می‌کند و دیگر استن سابق نیست.

اگر سریال همینجا تمام می‌شد، بی‌شک پایانی غم‌انگیز ولی درخور و به جا برای گرویتی فالز بود. آرک کلاسیک قصه‌گویی همین است که اگر نهایتاً طرف خیر پیروز شود، هرچند به بهایی گزاف، مخاطب احساس رضایتی توامان از پایان خوش و در عین حال شکست مناسب و به جای طرف شر خواهد داشت. حتی تا سری ارباب حلقه‌ها هم از چنین آرکی تبعیت می‌کند.

ولی اتفاقی که بعدش می‌افتد، یک ناشی‌گری بلاهت‌بار داستان نویسی است. خاطرات استن خیلی زود برمی‌گردند. اوضاع به روال سابق بازمی‌گردد و همه به خوبی و خوشی کنار هم زندگی می‌کنند. تمامیت داستان انگار هیچ عواقب واقعی‌ای نداشته است. مسئله ولی این است که چنین پایانی اصلاً رضایت‌بخش نیست،به خصوص برای بینندگان بزرگ‌سال‌تر و پیگیر گرویتی فالز که مدت‌ها به رمزگشایی اسرار آن مشغول بودند. ولی اگر سازندگان در واقع دو پایان ساخته باشند چه؟ یکی برای بچه‌های خردسالی که سریال را می‌بینند و به همان ظاهر سطحی قانع می‌شوند و یکی برای طرفداران جدی‌تر که برای پیدا کردنش، باید همان کاری را بکنند که برای آن به مدت 2 فصل تحت آموزش‌های سریال قرار گرفته بودند: تئوری پردازی!

اولاً که بیل سایفر بی‌شک زنده است. اثبات کردنش هم کار سختی نیست. وقتی بیل در ذهن استن گیر افتاده بود، درست لحظات آخر که چیزی به نابودی‌اش نمانده بود، شروع کرد به بلغور کردن چیزهایی که به نظر نامفهوم می‌آیند:

nruter yam I that rewop tneicna eht ekovni I! nrub ot emoc sah emit yM! L-T-O-L-O-X-A

ولی سریال بارها ثابت کرده است که اصوات بی‌معنی، درواقع جملات یا کلمات معنی‌داری هستند که از آخر به اول بیان شده‌اند. اصلاً تیتراژ آغازین هر اپیزود با زمزمه‌ای تمام می‌شود که رمز استفاده شده در جملات پایانی هر اپیزود را به صورت وارونه اعلام می‌کند‌(که در حالت عادی انگار بیل سایفر است که دارد می‌گوید: من هنوز اینجام! I’m still here). به همین خاطر نباید خیلی راحت گول این صداهای بی‌معنی بیل سایفر را خورد که از قضا آخرین جملاتش هم هستند و حداقل انتظار می‌رود قبل از مرگش حرف بهتری برای زدن داشته باشد که همینطور هم هست. پس فقط کافی است حرف‌های آخر بیل را معکوس کنید تا معنا پیدا کنند:

A-X-O-L-O-T-L! My time has come to burn! I invoke the ancient power that I may return!

«ای-اکس-او-ال-او-تی-ال! زمان سوختن من فرا رسیده! نیروی باستانی را برای بازگشتم فرامی‌خوانم!»

از این آخرین جملات بیل می‌شود اینطور برداشت کرد که خیال نداشته به همین راحتی تسلیم مرگ شود و درست در آخرین لحظات، آخرین سلاح خود را به کار می‌گیرد. ولی این اکسولاتل که بیل اسمش را اسپل می‌کند کیست و جریان فراخواندن او چیست؟

قضیه مربوط می‌شود به یکی از کتاب‌های گرویتی فالز به نام «Dipper and Mabel and the Curse of the Time Pirates’ treasure» که داستانش هم هیچ ربطی به جریان اصلی سریال گرویتی فالز ندارد ولی با این حال الکس هرش، سازنده‌ی سریال، در توئیتی اعلام کرده بود که داستان شامل راز مهمی است که به سریال مربوط می‌شود.

دیپر و میبل در این کتاب، با یک اکسولاتل (یک جور سمندر مکزیکی) کیهانی قدرتمند رو به رو می‌شوند و هر کدامشان اجازه دارند یک سوال از او بپرسند. دیپر منطقی و مسئولیت پذیر، مثل همیشه سوالی را می‌پرسد که بیشتر از همه اهمیت دارد: از بیل سایفر چی می‌دونی؟

اکسولاتل در جواب می‌گوید:

Sixty degrees that come in threes.
Watches from within birch trees.
Saw his own dimension burn.
Misses home and can’t return.
Says he’s happy. He’s a liar.
Blame the arson for the fire.
If he wants to shirk the blame,
He’ll have to invoke my name.
One way to absolve his crime.
A different form, a different time.

مجموعی از سه شصت درجه است
ناظر از لای درختان و بوته‌های یونجه است

سوختن بُعد خودش را از نزدیک دید
دلتنگ آنجاست و اینجا در تبعید

دروغ می‌گوید اگر گفت که شاد است
آتش را مقصر حریق می‌داند، پس شیاد است

اگر بخواهد برگرداند تقصیر را
باید بخواند نام این پیر را

این چنین جنایاتش جملگی پاک شود
و خودش در شکل و زمانی دیگر پژواک شود

بیل باید بنابر این روایت نام اکسولاتل را داد بزند تا بتواند به شکل و فرم دیگری و در زمان دیگری به زندگی ادامه بدهد(A different form, a different time) و در آخرین ثانیه‌ها قبل از سوختن در حافظه‌ی استن، دقیقاً چنین کاری می‌کند. پس بیل هر کسی و در هر زمانی از تاریخ ممکن است باشد. ولی چه کسی و چه زمانی؟ چرا راه دور برویم؟ یک قربانی بی‌نقص و مناسب دقیقاً همانجا حضور داشت. بیل که در آن زمان، در ذهن استنلی پاینز گیر افتاده بود، چقدر احتمال دارد که او را به عنوان شکل جدیدش انتخاب کرده باشد؟ (با فرض اینکه انتخاب فرم جدیدش در اختیار خودش باشد)

این هم یک فرضیه‌ی دیگر است که شواهد نسبتاً خوبی برایش وجود دارد. بیشتر این مدارک و شواهد هم در اطلاعاتی نهفته‌اند که بعد از پایان یافتن سریال، منتشر شدند و به این نظریه که بیل دارد در ذهن استن زندگی می‌کند، قوت بخشیدند. برای مثال، ماجرای شکار مجسمه‌ی بیل!

خیلی از اتمام سریال نگذشته بود که الکس هرش اعلام کرد یک مدل واقعی از مجسمه‌ی بیل، جایی در آمریکا مخفی شده است و برای پیدا کردنش، طرفداران باید راهی شکار گنج شوند. نکته‌ی قابل توجه این ماجراجویی در این است که سرنخ‌هایش توسط مثلاً استن در اختیار جویندگان گنج قرار می‌گرفت. اولین سر نخ، یک شماره تلفن بود که وقتی با آن تماس می‌گرفتید، پیام ضبط شده‌ای از طرف استن می‌شنیدید که از قضا وارونه هم بود. قبلاً هم اشاره کردیم در سریال بارها از این حیله استفاده شده. اکثراً هم وقتی بوده که بطور مستقیم مربوط به بیل سایفر می‌شده، مثل وقتی که گیدیون برای اولین بار بیل را احضار کرد، یا وقتی که در اپیزود «A Tale of two Stans» فیدلفورد، رفیق دانشمند استنفورد، بعد از اینکه در بُعدی دیگر برای اولین بار با بیل رو به رو شد، عباراتی را وارونه بلغور کرد.

به همین خاطر وارونه حرف زدن استنلی پاینز در این پیام ضبط شده بسیار شک برانگیز است. هرچند این احتمال را هم باید در نظر گرفت که قصدشان فقط سخت‌تر کردن معما بوده. البته شواهد هم همینجا تمام نمی‌شوند. هر چیزی که در این ماجراجویی پیدا می‌شود، انگار که یا به بیل مربوط است یا به استن: پول تقلبی با عکس استن، پازل بیل، مجسمه‌ی کله‌ی طلایی استن و چند پیام ضبط شده‌ی دیگر از استن که سرنخ‌های جدیدی در اختیار شکارچیان قرار می‌دهد.

مطمئناً برای دادن این سرنخ‌ها می‌توانستند از هر کدام از شخصیت‌های محبوب دیگر استفاده کنند. به عنوان مثال، دیپر یا استنفوردی که خودشان عاشق ماجراجویی و حل معما هستند. ولی چرا از بین آن همه شخصیت دوست داشتنی، فقط استنلی است که شکارچیان مجسمه را راهنمایی می‌کند؟ انگار که یک جای کار می‌لنگد، که همه چیز این شکار گنج تنها به این دو کاراکتر ختم می‌شود. انگار که الکس هرش از عمد می‌خواهد نشان دهد رابطه‌ی خاصی بین این دو شخصیت به خصوص وجود دارد. (شاید هم فقط به خاطر اینکه خود الکس هرش جای هر دو کاراکتر حرف می‌زد، و استفاده از گرانکل استن برای دادن سر نخ‌ها آسان‌تر از کمک گرفتن از صداگذاران شخصیت‌های دیگر بود؟!) (ولی انگار همان نظریه‌ی اول محتمل‌تر بنظر می‌رسد!)

نهایتاً مجسمه‌ی بیل توسط هواداران پیدا شد که در کنار آن صندوقچه‌ای حاوی اشیایی مانند جورنال شماره‌ی 3 وجود داشت و در آن تصویر گرانکل استن، سوس و فورد کشیده شده بود و با انداختن بلک لایت بر روی نقاشی، تصویر بیل دیده می‌شد که با جوهر نامرئی، درست کنار سر استنلی کشیده شده بود. انگار که یک سر نخ بود برای این که بگوید بیل همچنان زنده، در کنار استنلی و البته پنهان از دید است.

از دیگر چیزهایی که درون صندوقچه به چشم می‌خورد، یک فلش بود که در آن، فایلی از استن بود که آهنگ we’ll meet again وِرا لین را می‌خواند. همان آهنگی که بیل در اپیزود فینالی برای فورد پاینز خوانده بود. در نهایت هم استن به یابندگان مجسمه می‌گوید: «هی بچه‌ها، تبریک می‌گم که مجسمه‌ی با ارزش و مرموز من رو که داخل جنگل مخفی شده بود، پیدا کردید!» بعد هم آن‌ها را تشویق می‌کند که حتماً با مجسمه دست بدهند، چون همین هم خودش یک جور جایزه است. همه‌ی ما خوب می‌دانیم “دست دادن” روشی است که بیل معامله‌هایش را نهایی می‌کند. استنلی پاینز هم این را به خوبی می‌داند. پس چرا باید چنین پیشنهادی بدهد و حتی تاکید کند که این هم بخشی از جایزه‌شان است؟ مگر اینکه…این خود استنلی نباشد که دارد این حرف‌ها را می‌زند، بلکه بیل با استفاده از او و با تقلید صدایش این چیزها را می‌گوید. همانطور که قبلاً هم دیده بودیم با همین روش، و با استفاده از «بلندین بلندین»، مامور مسافر زمان، در اپیزود Mabel and Dipper VS the Future، بیل توانسته بود میبل را گول بزند. پس عجیب نیست اگر فکر کنیم شخصی که دارد حرف می‌زند اصلاً استنلی نیست، بلکه بیل است که استنلی را تحت کنترل خودش دارد و بجای او حرف می‌زند.

اگر هم بخواهید با این دلیل که چون وقتی آخرین بار استنلی را دیدیم، چشم‌های زرد با مردمک‌های خطی که مشخصه‌ی افرادی که توسط بیل تسخیر شده‌اند را نداشته، این نظریه را رد شده بدانید، باید بگویم یک توجیه کاملاً منطقی برای این موضوع وجود دارد: بیل فقط وقتی استنلی را تحت کنترل خود دارد که او خواب است. و این هم یکی دیگر از آن چیزهاییست که می‌دانیم بیل در گذشته هم انجام داده است.

در سومین جورنال، استنفورد درباره‌ی معامله‌ای که سی سال قبل از شروع وقایع سریال، با بیل داشت نوشته بود. این مربوط به زمانی است که استنفورد هنوز از نیت و ماهیت شوم بیل با خبر نشده بود. در این معامله، بیل تنها وقتی می‌توانست بدن استنفورد را کنترل کند که او خواب بود. و در این مدت، طبق معامله‌شان، مثلاً به محاسبات استنفورد کمک می‌کرد تا او از تحقیقاتش عقب نماند. ولی خیلی زود استنفورد به بیل مشکوک شد و تمام تلاشش را می‌کرد تا بیدار بماند و به بیل اجازه‌ی کنترل بدنش را ندهد، چرا که فهمیده بود در آن زمان، بیل از فرصتی که دارد سوء استفاده می‌کند.

پس حالا هم فرض این‌که بیل این بار هم تنها وقتی که استنلی خواب است، کنترل بدنش را به دست می‌گیرد مطرح است. به خصوص که در شکار مجسمه‌ی بیل سایفر هم هرگز چهره‌ی استن را ندیدیم و همیشه صدایش را از طریق پیام‌های صوتی‌ای شنیدیم که به راحتی می‌توانستند در طول شب ضبط شده باشند.

اگر تا اینجا از تصور زنده ماندن بیل و تسخیر شدن ذهن استنلی توسط او، مو به تنتان سیخ شده است و فکر می‌کنید ای کاش اصلاً هرگز خاطرات استنلی برنمی‌گشت (انگار که مثلاً قبلش از این پایان هندی خوشحال بودید)، باید هشدار بدهم که اوضاع قرار است بدتر هم بشود. چرا که تا الان فقط این را بررسی کردیم که بیل “با شکلی متفاوت” برگشته است. در حالی که اکسولاتل، یک شرط دیگر هم برای بازگشت او گفته بود: “در زمان متفاوت”.
اگر بیل و استنلی را با یکدیگر مقایسه کنیم، می‌بینیم آن دو از ابتدا نقاط مشترک بسیاری با هم داشتند.

بیل و استنلی تنها کاراکترهایی هستند که استنفورد را «سیکسر» (اشاره به شش انگشتی بودن او) می‌نامند، هر دو به دیگران توصیه می‌کنند قبل از شروع قیامت “طلا بخرند” (شرط می‌بندم در این اوضاع و احوال اقتصادی الان دارید پیش خودتان فکر می‌کنید که کاش به حرفشان گوش داده بودید) هر دو حتی آن شعر بچگانه‌ی einie, meanie, minie, you (معادل ده، بیست، سه پونزده، هزارو شصتو شونزده خودمان، ولی کوتاه و مختصرش!) را به کار می‌برند و کمی بیشتر دنبال تئوری توطئه باشیم، می‌بینیم هر دو حتی تنها کاراکترهایی هستند که پاپیون می‌زنند (خب دیگر الان خیلی عمیق وارد تئوری پردازی توطئه شدیم!).

در اپیزود The Inconveniencing، وقتی میبل از فرط خوردن شکر زیاد دچار توهم می‌شود، یک سگ غول پیکر را می‌بیند که وارونه صحبت می‌کند و به او هشدار می‌دهد: نباید به گرانکل اعتماد کنی.

البته که همه می‌دانیم استنلی اسرار زیادی را از بچه‌ها مخفی می‌کرد و یک آزمایشگاه مخفی زیر کلبه‌اش داشت، ولی آنقدر هم موضوع جدی‌ای نبود که برای میبل و دیپر این چنین ضروری باشد تا به او اعتماد نکنند. این را هم بیاد بیاورید که استنفورد بارها به دیپر تاکید کرد که به هیچ کس اعتماد نکند، در حالی که استنلی به میبل اصرار داشت تنها به او اعتماد داشته باشد. حتی در صحنه‌ی پایانی تیتراژ آغازین سریال هم بارها دیدیم که پیامی با رمز سزار نوشته شده که می‌گوید: «استنلی آن چیزی که به نظر می‌آید نیست» و اصلاً یک اپیزود درباره‌ی استنلی داشتیم با عنوان Not What He Seems. البته که بعد از آمدن استنفورد به سریال، خیلی‌ها این سرنخ‌ها را گذاشتند به حساب این که استنلی برادر دوقلویش و گذشته‌شان را از بقیه مخفی کرده بود. ولی اگر قضیه جدی‌تر از این باشد چه؟ آیا ممکن است این دو کاراکتر استنلی و بیل درواقع یک نفر باشند؟ اگر نه خودآگاهانه، لااقل در سطحی ناخودآگاه؟ که بیل وقتی استنلی خواب است، کنترل بدن او را به دست می‌گیرد و همچنان منتظر فرصتی است که دوباره بیرون بیاید و آرماگدونش را از سر بگیرد؟ این‌ها همه سوالاتی هستند که شاید هرگز به جوابشان نرسیم، ولی مطمئناً دید ما را نسبت به کل سریال آنقدر عوض می‌کند که دوباره دیدن آن با اطلاع از این نظریه که گرانکل استن خودخواه و دوست داشتنی ما که با کلاه گذاشتن بر سر توریست‌ها روزگار می‌گذراند، درواقع همان بیل سایفر است، از واجبات است که حتماً شما هم موافق آن هستید و اگر یک روز سریال را با این دید دوباره تماشا کردید و از دیدنش لذت بردید، حتماً درک خواهید کرد آن زمین تختی یا آن غربتی دیوانه‌ای که اصرار دارد انسان‌ها هرگز پایشان را روی ماه نگذشته‌اند، چه حظ مفصلی از این لنزی که روی دیدشان قرار داده‌اند تا با آن جهان را ببینند، می‌برند.

پیامی با رمز سزار نوشته شده که می‌گوید: «استنلی آن چیزی که به نظر می‌آید نیست»

سفید کاغذی

جدیدترین شماره کاغذی سفید را بخرید

شماره ۳: پری‌زدگی

خرید این شماره