غرور و تعصب و سبزی‌ها

یک وقت خدایی نکرده فکر نکنید هنر حرف‌های خاله‌زنکی و سرک کشیدن در زندگی دیگران فقط نزد ایرانیان است و بس. نمونه‌هایی از این جنبش اجتماعی متهورانه در فرهنگ و تاریخ هر کشوری بوده، ولی همیشه شکل و کیفیت اجرای آن است که بسته به جغرافیا و بسته‌بندی فرهنگی‌اش متغیر است. مثلاً دیگر همه‌ی ما با جلسات سبزی پاک‌کنی بانوان ایرانی آشنایی داریم که عموماً بر روی زمین حیاط و یا داخل کوچه، دم در خانه‌ی شمسی خانوم یا منزل زری جون، در حالی برگزار می‌شد که خانم‌ها دسته دسته سبزی گِل‌دار و درد و دل‌دار پاک می‌کردند و بصورت رندوم یکی از پسران مجرد محل را انتخاب می‌کردند و بعد طی مناسک و مراسمی که تا پرت کردن چشم خودشان کف پای پسر مذکور هم می‌رفت، به مأموریت خطیر انتخاب دختر دم بخت مناسب برای طرف همت می‌گماردند که معمولاً به دور جدیدی از مسابقات هانگرگیمز ختم می‌شد.

ولی همین آداب و رسوم در بریتانیا اینطور به جا آورده می‌شد که لیدی‌های محترم روی مبل‌ها و صندلی‌های مجللشان می‌نشستند و همزمان با صرف چای عصرانه در فنجان‌های ظریف چینی که احتمالاً از مادربزرگی، کسی به ارث برده بودند و یا حین گلدوزی، اخبار دست اول را با یکدیگر رد و بدل می‌کردند و در این بین آمار پسران مجرد اصل و نسب‌دار را در چهار گوشه‌ی کشور در می‌آوردند و خیلی ریز هم یادآوری می‌کردند که امیلی‌شان چه کدبانویی شده و دیگر وقتش است سر خانه و زندگی خودش برود.

خلاصه اینکه ما قدر پتانسیل این نشست‌های فرهنگی و اجتماعی را که ندانستیم هیچ، کلی هم به عنوان نماد تحجر سوژه‌ی جوک‌ها و توئیت‌هایمان کردیمشان، در حالی که یکی از این انگلیسی‌های زرنگ هفت خط نه تنها حول محور این موضوع داستان نوشت بلکه حتی آثارش به اسم «به تصویر درآوردن شیوه‌ی زندگی مردمان عادی انگلستان» ارج و قربی مثال زدنی یافتند. اگر بعد از این همه صغری و امیلی چیدن هنوز هم گوشی دستتان نیامده، باید بگویم که دارم درباره‌ی جین آستن و بخصوص کتاب غرور و تعصبش حرف می‌زنم.

البته منکر این موضوع هم نخواهم شد که برای خیلی‌ها نوشته‌های جین آستن حتماً ارزش ادبی خاصی دارند و خواندنشان آرامش بخش است. ولی وقتی که تجربه‌ی لذت بردن از کارهای برونته و چارلز دیکنز را از ادبیات کلاسیک داشته باشید، فقدان ارزش ادبی در آثار آستن بیشتر مشخص می‌شود و راستش خیلی از طرفدارانش هم بیشتر سعی می‌کنند بر اهمیت محتوای کارهایش تأکید کنند تا فرمشان و هدف حمله‌ی ما هم همین محتوا خواهد بود.

ماجرا از این قرار است که طی سال‌ها، فیلم‌ها و داستان‌های بسیاری با اقتباس از این کتاب آستن ساخته شده‌اند. از رمانتیک کمدی‌های هزار رنگ و طعم گرفته تا پارودی های آخرالزمانی زامبی‌دار، همگی برداشت خودشان را از این داستان کلاسیک ارائه داده‌اند که راستش به جرأت می‌توان گفت اکثر این اقتباس‌ها، در داستان‌گویی و شخصیت‌پردازی از خود آستن موفق‌تر عمل کرده‌اند.

جالب‌ترین این اقتباس‌ها از نظر نگارنده، مینی سریال «گمشده در دنیای جین آستن – Lost In Austen» است که اصولاً باید در قفسه‌ی «فن‌فیکشن‌ها» جایش داد. مینی سریال درباره‌ی یک خانم قرن بیست و یکمی و طرفدار دو آتشه‌ی «غرور و تعصب» است که از هر فرصتی استفاده می‌کند تا وقتش را برای خواندن این کتاب خالی کند. او یک روز در حمام خانه‌اش، راهی به خانه‌ی بنت‌ها پیدا می‌کند و وارد دنیای دوست داشتنی‌اش ‌می‌شود و با کاراکترهای محبوبش ملاقات می‌کند. همزمان، الیزابث بنت، قهرمان اصلی کتاب، وارد قرن بیست و یکم ‌می‌شود و طعم زندگی در دنیایی را می‌چشد که در آن، زن‌ها اهدافی فراتر از مردی جوان که حاضر شود با او برقصد و بعد هم به خواستگاری‌اش برود را برای خود متصور می‌شوند و به پیشرفت‌هایی فراتر از چیزی که الیزابت خوابش را هم نمی‌دید دست یافته‌اند. این جهان جدید چنان به مذاق الیزابت خوش می‌آید که دیگر نیازی به برگشتن پیش خانواده‌اش نمی‌بیند و در نتیجه بجای اینکه دارسی عاشق قهرمان زن اصلی داستان شود، عاشق فن‌گرل دلخسته و خجسته‌اش می‌شود.

Lost In Austen روی دیگری از شخصیت‌ها را به ما نشان می‌دهد. برش و برداشتی از کاراکترها که حتی برای شخصیت گمشده‌ی دنیای ما نیز که بارها کتاب را خوانده و خودش را آشنا به تمام کاراکترها و حوادث آن می‌داند، غافلگیرکننده است. این پیچش‌های غیرمنتظره آنقدر خود من را جذب داستان کرد که همان زمان که سریال را دیدم، بدون معطلی کتاب را خواندم و خیلی زود به اشتباه ساده لوحانه‌ام پی بردم. نه شخصیت‌ها و نه داستان به گرد پای فن فیکشنش نمی‌رسیدند و از آن به بعد هضم این موضوع که جین آستن یک نویسنده‌ی معروف جهانی است و مدارس و دانشگاه‌هایی هستند که کتاب‌هایش را تدریس می‌کنند و افرادی هستند که غرور و تعصب را یک شاهکار کلاسیک می‌دانند برایم غیر ممکن بود. این موضوع که چطور ممکن است کسی از شخصیت خام و بچه ننه‌ی آقای دارسی خوشش بیاید برایم درک نشدنی بود. مناسبات سخیف میان کاراکترها که در زندگی عادی هم تقبیح می‌شوند و تجلیل شدن از آن‌ها در کتاب به عنوان یک شاهکار از تصویر جامعه انگلیسی برایم واقعاً اعجاب‌انگیز بود. از ماجرای عشقی لبنی بین دارسی و الیزابت یا حتی بینگلی و جین هم که دیگر بهتر است چیزی نگوییم.

به مرور زمان به این نتیجه رسیدم که حتی سریال Lost In Austen هم انگار خودش سندی است برای اثبات اینکه چقدر شخصیت‌ها و روابط‌شان در این کتاب سطحی و به بار ننشسته‌اند. دنیای غرور و تعصب کسالت‌بار است و تمام هدف آدمی یا لااقل خود من از کتاب خواندن -فرار از دنیای کسالت‌بار اطرافش- با خواندن این رمان نقض می‌شود. جهان داستان آن‌قدر رخوت‌گرفته و خاک‌خورده و راکد و کسل‌کننده است که در همین سریال «گمشده در آستن»، خود شخص شخیص الیزابت بنت که کاراکتر اصلی رمان است، به محض اینکه توانست از آنجا خارج شود، دیگر دلش نمی‌خواست هرگز برگردد، با وجود اینکه این امتناع به قیمت دوری از خانواده‌اش تمام می‌شد، حاضر بود این بها را بپردازد و پایش را به آن جهان به خواب‌رفته‌ی مسکوت و بی‌تحرک نگذارد. سریال نشان داد که چطور به راحتی می‌شود دو شخصیت دل‌داده‌ی غرور و تعصب را از یکدیگر جدا کرد و برای هر کدام یک سرانجام متفاوت متصور شد، بدون اینکه اشکال چندانی پیش آید. چیزی که مثلاً هرگز نمی‌توانید برای «بلندی‌های بادگیر» تصورش کنید. بارها و بارها کتی و هیثکلیف را از یکدیگر جدا کنید و در شرایط مختلف بگذارید (کاری که خود امیلی برونته هم به زیبایی انجام داده) باز هم نمی‌توانید تقدیر آنها را تغییر دهید و عشقشان به یکدیگر همچنان دست نخورده باقی می‌ماند. البته این توهم را هم ندارم که کسی پیدا نمی‌شود که از این کتاب بدش بیاید. ولی بلندی‌های بادگیر، مطرح‌ترین کار برونته، حداقل در نشان دادن احساسات شخصیت‌هایش و حوادث داستانی‌اش، جای دفاع بیشتری دارد.

از طرفی وقتی «غرور و تعصب» که قرار است مشت نمونه‌ی خروار و گل سرسبد آثار  جین آستن باشد، اینطور در روایت نیز کم می‌آورد، چه انتظاری از بقیه‌ی کارهایش می‌توان داشت؟ بقول جورج سمپسون، «جین آستن مثل پیتر پن مونث کلمات است که هرگز بزرگ نمی‌شود»، و انگار این تجربه‌ی مشترک بین تقریباً همه‌ یا حداقل درصد زیادی از کسانی است که غرور و تعصب را به امید خواندن یک شاهکار کلاسیک برمی‌دارند و سپس ناامید به قفسه برش می‌گردانند دیده می‌شود. فکر می‌کنم آستن از آن نویسنده‌هاست که یا عاشقش می‌شوید یا از او متنفر می‌شوید، و شاید بتوانم درک کنم که شیوه روایی او برای بعضی کار می‌کند. ولی شخصاً هرگز خریدار این متاع نبوده‌ام.

با این حال این موضوع که نتوانستم با این «شاهکار کلاسیک» ارتباط برقرار کنم، تا مدت‌ها مرا آزار می‌داد و مدام سوال‌هایی از این دست برایم مطرح بود که آیا مشکل از من است که این کتاب را دوست نداشتم؟ آیا نکته‌ای درباره‌ی نوشته‌های جین آستن وجود دارد که از زیر نظر من فرار کرده و برایم مغفول مانده است؟ اصلاً تحت هر شرایطی چطور کسی می‌تواند از خواندن چنین کتاب سطحی و خسته‌کننده‌ای که دغدغه‌ی کاراکترهایش در ازدواج و تعداد دفعات دعوت شدنشان برای رقصیدن خلاصه می‌شود، لذت ببرد؟ (به فرض اینکه کتاب را به هدفی غیر از داروی خواب آور استفاده کرده باشد طبعاً).

جالب است بدانید ویرجینیا ولف نیز که یک نویسنده‌ی انگلیسی دیگر است، خانم آستن را سزاوار این همه تشویق و تمجیدی که در طول سال‌ها دریافت کرده نمی‌دانست. او در سال ۱۹۳۲ در نامه‌ای به دوستش او را شیرفهم کرد که بدون اینکه برایش مهم باشد «بلومزبری» چه چیزهای خوبی درباره‌ی آستن می‌گوید، علاقه‌ای به او ندارد و تمام نوشته‌هایش را با نصف نوشته‌های برونته‌ها عوض می‌کند، یا همان «یک تار موی گندیده‌ی برونته‌ها را به صدتا آستن نمی‌دهدِ» خودمان.

بزرگ‌ترین دغدغه‌ی شخصیت‌ها آنطور که در کتاب تصویر شده مسئله‌ی ازدواج است که به طرزی ساده‌انگارانه و سطحی‌ به آن پرداخته شده. دختر دم بختی که در طوفان سوار بر اسب به سراغ پسری می‌تازد به این امید که شاید در آینده با او ازدواج کند و پسرانی که در برابر هرگونه دورنمایی از مسئولیت‌پذیری و تشکیل خانواده، بجای تصمیم‌گیری و جوابی قاطع، میدان را خالی می‌کنند ولی باز هم نمی‌توانند بر سر تصمیم فرار خود بمانند و برمی‌گردند تا به دختری که شاید سر جمع ۳-۴ جمله با هم حرف نزده باشند، اظهار عشق کنند و لازم است یادآوری کنم که شخصیت این شاهزاده‌ی سوار بر اسب سفید شما، دارسی چقدر بچه ننه است؟

موضوع از این قرار است که کتاب لایه‌ی روایی دیگری هم ندارد که این غشای پوسیده و متعفن را بپوشاند و در حکم یک کامنتری یا نقد آزاد عمل کند یا دست کم منطق روایی را کمی بازی بدهد. نویسنده به همان ساده‌لوحی کاراکترهایش ظاهر می‌شود و ذره‌ای ادراک فراتر از دغدغه‌های شخصیت‌های ننرش ندارد. یعنی من شخصاً نمی‌توانم باور کنم کتاب، آنطور که ادعا می‌شود، بیانیه‌ای اعتراضی به همین طرز رفتارها و همین تفکرات باشد، چرا که آستن بیش از حد جدی‌شان می‌گیرد و رویشان تمرکز می‌کند و سوار موجشان می‌شود و همراهشان می‌شود و با ایشان می‌گرید و می‌خندد و به هیجان و طرب درمی‌آید. آستن هیچ سرنخ ملموسی از درک فراترش از سلسله وقایع احمقانه و شخصیت‌پردازی‌های کودکانه‌ی خودش و خودآگاهی از آنچه مشغول به آن است نمی‌دهد و انگار این نعمت پست مدرنیسم بوده که به نجاتش آمده تا قیمه ها را بریزد توی ماست‌ها و مفاهیمی عمیق‌تر از آنچه که شاید و باید به کتابش القا کند.

اتفاق بزرگ داستان (خیر، منظورم مریضی سنگین جین بنت نیست) آن زمانی است که جشن و دورهمی‌ای برگزار می‌شود که بیشتر شبیه به یک نمایشگاه است تا خانواده‌ها در آنجا حضور پیدا ‌کنند و دختران جوانشان را به نمایش بگذارند تا شاید چشم یکی از پسران حاضر در آنجا را بگیرند و خوشبختی و سعادتشان همان جا رقم بخورد. این مشکلی است که «رالف والدو امرسون» که هم «ترغیب» را خوانده بود و هم «غرور و تعصب» را به آن اشاره کرد. او نیز تاسف می‌خورد که همه‌ی شخصیت‌ها تنها به پول و ازدواج است که اهمیت می‌دهند و گفته بود: «من در درک اینکه چرا مردم رمان‌های خانم آستن را در چنین جایگاه بالایی قرار می‌دهند مانده‌ام. در حالی که برای من کتاب‌های او لحنی عامیانه دارد و در خلاقیت هنری بی‌ثمر است و عاری از نبوغ، بذله‌گویی یا کوچک‌ترین درک و شناختی از جهان. [….] هرگز زندگی انقدر حقیر و تنگ‌نظرانه نبوده…خودکشی بیشتر قابل احترام است.»

زندگی شخصیت‌ها طوری است که انگار هیچ مسئله‌ی دیگری آنها را تحت تاثیر خود قرار نمی‌دهد. انگار که در حبابی جدا از بقیه‌ی دنیا بدون دغدغه از هرگونه مسائل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی زندگی می‌کنند. و این نکته‌ای است که توجه وینستون چرچیل، نخست وزیر بریتانیا را که در جریان جنگ جهانی دوم کتاب «غرور و تعصب» را خواند، جلب کرد: «چقدر این آدم‌ها زندگی راحت و آرامی داشتند! بدون هیچ نگرانی‌ای درباره‌ی انقلاب فرانسه یا درگیری‌های توفنده‌ی جنگ‌های ناپلئونی.»

ایراد دیگری که شارلوت برونته، نویسنده‌ی «جین ایر» به آن اشاره کرده، توصیف‌ها و فضاسازی داستان است. او که کتاب «غرور و تعصب» را به پیشنهاد یکی از دوستان منتقدش خوانده بود بعد از تمام شدنش، از دوستش این سؤال را پرسید که اصلاً چطور می‌تواند تا این حد خانم آستن را دوست داشته باشد؟ او توضیح داد تنها چیزی که در کتاب دیده، یک پرتره‌ی داگرئوتایپ از یک چهره‌ی عادی بود.

خودتان قضاوت کنید، چه کسی را تا بحال دیده‌اید که یک عکس پرسنلی ساده را به عنوان شاهکاری در عکاسی وصف کند؟ حتی پرتره‌ی مونا لیزا هم باید اول دزدیده می‌شد تا بالاخره توجه مردم را به عنوان یک شاهکار به خود جلب کند.

از نظر برونته داستان آستن چیزی نبود جز یک باغ حصارکشی شده با مرز بندی‌های تمیز و مرتب و گل‌های ظریف و مناظر بیش از حد ملال‌آور، بدون اینکه جذابیت و حیاتی در آن جریان داشته باشد. رکودی که از فرط کسالت به هراسناک بودن نزدیک می‌شود، ولی البته نه عامدانه. برونته که فضای داستان خودش خیال پردازانه و پر از خانه‌های اربابی سنگی، جنگل‌های پر درخت و وحشی و جاده‌های ناهموار است، داستان آستن را به نداشتن ییلاق‌های گسترده، هوای تازه و تپه متهم می‌کند و از این می‌گوید که به هیچ وجه مایل نیست با شخصیت‌های اشرافی داستان‌ آستن در آن خانه‌هایشان که در عین شیکی و زیبایی، محدود و بسته هستند زندگی کند.

باز هم دو سال بعد از آن، برونته این موضوع را دوباره در نامه‌اش به دوست دیگری مطرح می‌کند و اشاره می‌کند که کارهای آستن سزاوار ستایش نیستند و این ستودن پارادوکسیکال را باید به عنوان موضوعی نامعمول و عجیب به باد تمسخر گرفت. از نظر برونته، آستن کارش را در ترسیم سطح زندگی مردم انگلستان خوب انجام داده، ولی چیزی که از حالات و احساسات نسل خودش می‌دیده تنها یک تصویر ظاهری بوده است.

که همین ما را می‌رساند به مشکل بعدی این کتاب. خانم آستن به ما اجازه نمی‌دهد خودمان شخصیت‌ها را بشناسیم و تصمیم بگیریم آیا دوستشان داریم یا خیر و یا اینکه اصلاً آن‌ها خوب هستند یا بد؟ او خودش برای‌مان تصمیم‌گیری می‌کند که معشوق‌های قهرمانان(!) داستانش دارسی و بینگلی باید آدم‌های خوب و خوش‌قلبی باشند و همه ملزمند آن‌ها را دوست داشته باشند. حالا بماند که هر دو مانند پسرهای نوجوان بی‌مغزی هستند که چشم‌شان به دهان این و آن دوخته شده و ذره‌ای جذابیت در وجودشان نیست، ولی انگار که همه‌ی ما عقل‌مان در چشم‌مان است، این مردان جوان را باید بجای شخصیت‌پردازی، بخاطر چهره‌پردازی‌شان دوست باشه باشیم. چرا که آنها همگی خوش‌هیکل، خوش‌چهره، خوش‌مشرب و همه‌ی خوش‌های دیگر هستند و از جایگاه اجتماعی بالایی برخوردارند. در حالی که تا جایی که ما می‌دانیم آقای دارسی حتی می‌توانست یک قاتل سریالی خطرناک در لندن باشد. ولی ما که نمی‌دانیم، چون اصلاً او را بدرستی نمی‌شناسیم؛ و در مقابل، برادران کالینز که به دستور عمه خانم آقای دارسی می‌خواهند با دختران بنت ازدواج کنند تا شاید الیزابت دست از سر ویلیام کوچولویش بردارد، همگی آدم‌های کسل‌کننده، بدقواره و بدریخت، با بهره‌ی هوشی پایین هستند. و البته آقای ویکام را فراموش نکنیم که بدون کوچک‌ترین پرداخت شخصیتی‌ای، صرفاً چون همه او را بدجنس و شیطانی می‌دانند و یک عده از بدذاتی‌هایش می‌گویند و از او متنفرند، پس حتماً ما هم باید قبول کنیم که آدم بد و شروری است. آنچه خواندن غرور و تعصب را برای من آزاردهنده می‌کند، مشخص شدن دست نامرئی نویسنده در داستان است. دستی که کاراکترها را می‌رقصاند و چون ناشیانه عروسک‌گردانی کرده، از پشت پرده بیرون می‌افتد و ناواقعی بودن نمایش را لو می‌دهد.

از مخالفین سرسخت‌تر جین آستن، مارک تواین است که به نظر می‌آید حالا چه به شوخی و چه جدی، واقعاً از او و نوشته‌هایش متنفر است. نظراتی که او درباره‌ی آستن داده است، شاید بدخواهانه‌ترین حرف‌هایی باشد که بشود درباره‌ی فردی به زبان آورد، که البته به شخصه نمی‌توانم او را سرزنش کنم. اینطور که بنظر می‌آید او قصد داشته نقدی بر نوشته‌های جین آستن بنویسد ولی هر بار مشکلی او را متوقف می‌کرد: «من هیچ حق ندارم کتابی را نقد کنم، و این کار را هم نمی‌کنم مگر اینکه از آن کتاب متنفر باشم. اغلب می‌خواهم جین آستن را نقد کنم، ولی کتاب‌هایش آنقدر مرا عصبانی می‌کنند که نمی‌توانم هیجانم را از خواننده پنهان کنم؛ به همین خاطر هر بار که می‌خواهم شروع کنم باید دست نگه دارم. هر بار که غرور و تعصب را می‌خوانم می‌خواهم او را از قبرش بیرون آورم و با استخوان ساق پای خودش بکوبم توی جمجمه‌اش.»

او همچنین عقیده داشت که کتابخانه‌ای خوب است که هیچ کتابی از جین آستن در آن نباشد، ولو هیچ کتاب دیگری نیز در آن وجود نداشته باشد. حتی نفرت تواین تا جایی پیش رفت که در نامه‌ای به ویلیام دین هاولز نوشته بود: «مایه‌ی تأسف است که اجازه داده‌اند جین آستن خودش به مرگ طبیعی بمیرد».

با تمام این تفاسیر، موضوع جالب درباره‌ی غرور و تعصب این است که می‌توان آن را از زاویه‌ی دیدی کاملاً متفاوت خواند و از آن لذت هم برد. فقط کافیست شخصیت اصلی داستان و حتی راوی آن را تغییر دهیم و فرض کنیم درواقع آقای بنت است که به عنوان سوم شخص مفرد در گوشه‌ای از کتابخانه‌اش نشسته و هر چیزی که در اطرافش می‌گذرد را روایت می‌کند و تلاش همسر کوته فکرش خانم بنت را به سخره می‌گیرد و فکر می‌کند «این مردمان عادی هم که همه‌اش به فکر ازدواج و جهاز دختران و عروسان‌شان و اسم و رسم خانوادگی‌شان هستند، فارغ از اینکه در دنیای واقعی چه می‌گذرد». شاید برای همین است که همه‌ی شخصیت‌های کتاب سطحی و بی‌احساسند. بخاطر اینکه این شخصیت‌ها، نه خود اصلی‌شان، بلکه مجسمه‌هایی گروتسک برساخته از واقعیت وجودی‌شان در ذهن آقای بنت هستند و کمیک‌ریلیف‌هایی در خلال رویاپردازی سرخوشانه و بذله‌وار او. شاید بالاخره بعد از همه‌ی این حرف‌ها و ایراد گرفتن‌ها، واقعاً خانم آستن سزاوار ستایش است، چرا که عمریست همه را سر کار گذاشته است.

از طرف دیگر، من در تلاشی معصومانه برای شناختن بیشتر نوشته‌های جین آستن، کتاب «اِما» را شروع کردم (و اعتراف می‌کنم محض خاطر سلامت روان و جسمم هم که شده بعد از ۵۰-۶۰ صفحه آن را کنار گذاشتم) و باز هم می‌توانم بگویم تمام اشکالات کذایی غرور و تعصب حتی پررنگ‌تر و عذاب آورتر در آن به چشم می‌خوردند و حتی دیگر کاراکتری هم نیست که بخواهد از رفتار دیگران ایراد بگیرد تا بتوانیم همه‌ی مشکلات کتاب را به ذهن پارودی پرداز او ربط بدهیم. همین موضوع، احتمال اینکه خانم آستن واقعاً یک نابغه‌ای است که دچار سوءتفاهم شده را رد می‌کند و دیگر آدم با خیال راحت می‌تواند با جمیع مشاهیری که از ایشان اسم برده شد موافقت کند و یک‌صدا شود که امپراطور لخت است!

سفید کاغذی

جدیدترین شماره کاغذی سفید را بخرید

شماره ۳: پری‌زدگی

خرید این شماره