انیمیشن: راز نیم The Secret of N.I.M.H
راز نیم را ممکن است در طفولیت دیده باشید و وجود سحر و جادو و موشهای پرجنب و جوش شما را سرگرم کرده باشد اما برای چشیدن طعم واقعی آنچه دان بلوث و تیمش سی و چهار سال پیش خلق کردهاند، باید آن را بازبینی کنید.
در سال ۱۹۸۲ گروهی از انیماتورهایی که سابقاً در کمپانی دیزنی فعالیت میکردند؛ طی تولید انیمیشن «روباه و سگ شکاری» به شخص نوظهوری بنام دان بلوث پیوستند. دیزنی با به روی کار آوردنِ متدهای جدید، خصوصاً در وضعیت بصری کارهای خود باعث نارضایتی بسیاری شده بود و این گروه جدید از انیماتورها قصد داشتند تا با خلق کاری جدید همه را به یاد گذشته و دوران اوج دیزنی بیندازند. یعنی زمانی که حقههای کامپیوتری هنوز جایگزین هنر واقعی نقاشی و طراحی نشده بود.
راز نیم بدلایل مختلفی از جمله سیاستهای ناشر و تداخل با بلاکباسترهای بزرگ سینما همچون «پیشتازان فضا: خشم خان» نتوانست از نظر فروش موفق ظاهر شود؛ حداقل با آنچه که در چنته داشت نتوانست موفق ظاهر شود.
پس از اکران، و انتشار آن روی ویدئوی خانگی، تلویزیون و دیگر اشکال رسانه توانست به موفقیت زیادی دست پیدا کند و روز به روز بینندگان و طرفداران آن بیشتر میشدند.
حال نگاهی میاندازیم به ویژگیهای مختلف راز نیم که آن را تبدیل به تجربهای بیادماندنی برای کودکان و بزرگسالان کرده.
راز نیم زیباست
اگر از ناشر کار باخبر نباشید مطمئناً تصور میکنید که اثر در زمرهی کلاسیکهای دیزنی است اما با کمی تفاوت.
هنگام خواندن یادداشت منتقدین اولین چیزی که نظرتان را جلب میکند، چگونگی ساخت فیزیک شخصیتهاست. شخصیتها فوقالعاده تحرک دارند و زبان اشاره بخشی از شخصیت پردازیشان را تشکیل میدهد. واکنش فیزیکی آنها نسبت به رویدادهای اطرافشان و خصوصاً تصاویر پس زمینه باعث میشود که شما ارتباط زیادی با آن برقرار کنید و هرچه بیشتر میبینید، همه چیز برایتان ملموستر شود.
طراحی شخصیتها و پس زمینهی کار به شکل بینظیری چشم نواز است. فضاسازی کار غرق در رنگهای تاریک و یکنواخت است و با استفاده از پرهیبها و برجستهنمایی سعی شده به این دنیای تیره و تار زندگی اعطا شود.
با استفادهی درست از تمام این عناصر لحظات خیره کننده و نفس گیری خلق شدهاند؛ برای نمونه میتوان به سکانسی اشاره کرد که خانم بریزبی به دیدار جغد کهن میرود یا سکانسی که برای اولین بار با موش صحراییِ نیزه دار روبرو میشود.
داستانی جذاب دارد
راز نیم براساس رمانی نوشته رابرت سی اوبرین، بنام «خانم فریزبی و موشهای نیم»[فریزبی به بریزبی تغییر کرده به خاطر مشکلات کپیرایتی با اسباببازی فریزبی] ساخته شده. تغییرات ریز و درشت بسیاری در آن صورت گرفته اما درون مایهی انیمیشن و کتاب تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند.
خانم بریزبی موش کوچکیست که همراه با سه فرزند خود در مزرعه زندگی میکند؛ زندگیِ سادهی آنها هیجان و جذابیت خاصی دربر ندارد، از طرفی موشها مشکل خاصی هم در زندگیشان ندارند و نگران چیزی هم نیستند. تا اینکه تیموتی –یکی از فرزندان خانواده- تبی لاعلاج میگیرد. آقای ایجز [ریش سفید محل] برای بهبود تیموتی نسخهای میپیچید که نیاز به استراحت طولانی مدت دارد اما چنین چیزی ممکن نیست چرا که مزرعهدار قصد دارد زمین را شخم بزند و تمام ساکنین منطقه درحال نقل مکان هستند.
خانم بریزبی برای پیدا کردنِ راه چاره پیش جغد کهنسال میرود و البته جغد با فهمیدن نام همسر خانم بریزبی [جاناتان بریزبی] سعی میکند به همسرِ یک دوست قدیمی کمک کند. خانم بریزبی با استناد به گفتههای جغد کهنسال راهی سفری خطرناک به سرزمین موشهای صحرایی میشود. او در طول این سفر چیزهای به مراتب بیشتر از نجات تیموتی بدست میآورد و درمییابد که گذشته و جهانی که میشناسد بسیار متفاوت از آن چیزیست که بنظر میرسد.
ماجرای خانم بریزبی و دنیایی که در آن زندگی میکند؛ آنقدر زیبا و درگیرکننده است که برای مخاطب بزرگسال و خصوصاً افرادی که علاقه زیادی به ادبیات ژانری دارند لذتبخش باشد. نوع روایت آن و تمام ویژگیهایی که در این سفر وجود دارد این انیمیشن را از اثری تکراری در راستای حفاظت از محیط زیست و حیوانات، جدا میکند.
جامعهی موشهای صحرایی و دنیایی که برای خود ساختهاند و در امتداد آن مشکلات و موانعی که آفریدهاند، نمود وضعیت جامعهی انسانی است و از همان سه عنصری تشکیل شده که زندگی یک انسان را در بر میگیرد؛ طبعیت، علم و ماورا طبیعه. راز نیم سعی دارد تقابل و رفتار یک جامعه را با این سه عنصر به تصویر بکشد و جالب است بدانید که عنصر ماوراطبیعه هرگز در کتاب اوبرین وجود نداشته و یکی از خلاقیتهای خوب و بجای بلوث محسوب میشود.
شخصیتهای بیادماندنی دارد
قهرمانهای کلاسیک انیمیشنها به دو دسته تقسیم میشوند: شاهزاده خانمهای تنها و غمگین که راه تنبلی را پیشه گرفتهاند و جز شعر خواندن و حرف زدن با حیوانات، کار دیگری از دستشان برنمیآید و به طرز عجیبی به خوابیدن علاقمند هستند! یا پهلوانهای قدرتمند و قهاری که به هر اهریمنی غلبه میکنند و در نهایت آن شاهزاده خانم خواب آلود را نجات میدهند.
خانم بریزبی بدون اغراق یکی از بهترین شخصیتپردازیها را در تاریخ پویانمایی دارد. او زن جوانیست که وارد دنیایی بزرگتر از خود شده و همانند هر شخصیت واقعی و قابل درکی، میترسد، در انتخاب خود مردد میشود، زیر گریه میزند اما با وجود هر مشکلی به خود میگوید: «به تیموتی فکر کن.» و بخاطر خانوادهاش هر خطری را به جان میخرد.
خانم بریزبی هم نقش مادر فداکار را دارد و هم قهرمان زن باورپذیر و ممکنالوجود.
جنر، ویلین انیمیشن از نظر ظاهری و بصری همانند تمام شرورهای کلاسیک دیزنی که میشناسیم و دوستشان داریم تصویر شده است اما نکتهی متفاوت درباره او، ایدئولوژیِ خاص و متفاوتش است. جنر طمع قدرت ندارد و فقط بخاطر اینکه هر فیلمی نیاز به یک شخصیت منفی دارد، ویلین نشده. او نماد گروهی از مردم است که زاویه دید آشنایی نسبت به نوع رفتار با انرژی، نژادها و مرز اخلاقی در پیشبرد کارها دارند. شاید هنگام دیدنِ راز نیم جنر را یک قاتل بیاحساس ببینید که برای رسیدن به هدفش از هیچ چیزی نمیگذرد اما واقعیت این سا که جنر در دنیای واقعی توسط بسیاری پرستیده میشود و لقب قهرمان را ازان خود کرده.
دیگر شخصیتهای راز نیم از جمله جرمی، آقای ایجز و فرزندان بریزبی که بخش کمدی کار را تشکیل میدهند نیز بواسطهی صداپیشگان حسابشده و مجرب، بسیار بیادماندنی از آب درآمدهاند. بدون شک مهمترین نکته قوت این انیمیشن، شخصیتهایش است.
راز نیم سرجمع یک ساعت و بیست دقیقه است اما میتوان تا ساعتها درمورد میراث جاناتان بریزبی جوان گفت؛ پس بجای خواندنِ این مطلب هرچه سریعتر به تماشای آن بنشینید.
و به یاد داشته باشید که هرگز، هرگز سمت سکوئل آن با عنوان «راز نیم 2» نروید!
پ.ن: با وجود فراگیری انیمیشنهای سیجیآی، راز نیم نیز بزودی قرار است در قالب یک پویانمایی سه بعدی بازسازی شود…
-
بسیار عالی بود
-
بسیار عالی بود و بسیار کامل
-
ممنون که نوشتید قلمتان مانا