رادیو سفید: آدم‌فضایی‌ها چگونه اعداد ما را می‌بینند؟
به نظرتان ممکن است فضایی‌ها ریاضیات منحصر‌به‌فردی داشته باشند که ما اصلا نفهمیم؟ یا نه به نظرتان زبان اعداد این‌قدر مطلق است که می‌تواند زبان مشترک همه‌ی دنیا باشد؟
فرض کنید فضایی‌ها پیکارد را اسیر گرفته‌اند و کاپیتان با ضربه زدن به دیوار سلولش می‌خواهد با زندانی بقلی به زبان اعداد ارتباط برقرار کند.
پیکارد همان اول می‌داند که انگلیسی و فرانسوی و چینی راه به جایی نمی‌برد ولی یک خوش‌باوری در دلش دارد که شاید راهی برای ارتباط باشد:
تپ-تپ
تپ-تپ-تپ
تپ-تپ-تپ-تپ-تپ
قرار است فضایی سلول بغلی متوجه خاصیت این سری اعداد شود:۲و۳و۵و… سری اعداد اول.
بنابراین قرار است متوجه شود که یک موجود هوشمند و محترمی آن ور دیوار در حال تلاش برای ارتباط است. آیا به نظرتان دلیل خوبی وجود دارد که فضایی مورد نظر متوجه کاپیتان پیکارد بشود؟
به نظرتان ممکن است فضایی‌ها ریاضیات منحصر‌به‌فردی داشته باشند که ما اصلا نفهمیم؟ یا نه به نظرتان زبان اعداد این‌قدر مطلق است که می‌تواند زبان مشترک همه‌ی دنیا باشد؟ آیا ریاضیات صدای طبیعت است که هر کسی در کل کهکشان نهایتا متوجهش خواهد شد؟
بعضی‌ها معتقتدند یک‌سری از ایده‌های ریاضی احتمالا فقط در زبان انسانی و از چشم ما قابل فهمند. بعید است که نگاه ما در مورد بینهایت، قضایای گودل یا درک‌مان نسبت به زمان و جبرخطی و… جهان‌فهم باشد و برای هر موجودی در دنیا که به سراغش برویم، معنا بدهد.
جواب تمام این سوالات ممکن است بیش از حد پیچیده باشد. فلاسفه و ریاضیدان‌ها محتلفی هم تلاش کرده‌اند جواب این سوال‌ها را بدهند. مثلاً یوجین پال ویگنر که به خاطر تلاش‌هایش در مکانیک کوانتومی و تلاش برای درک هسته‌ی اتم، نوبل گرفته بود، در سال ۱۹۶۰ به سبک خودش جوابی به این مساله داد: در باب سودمندی غیرمنطقی ریاضیات در علوم طبیعی. به نظر ویگنر هنوز عجیب به نظر می‌رسد که در بعضی موارد، ریاضیات نه تنها مسائل طبیعی را توضیح می‌دهد بلکه می‌تواند بعضی پدیده‌هایی که تا به حال مشاهده نشده‌اند را پیش‌بینی کند. از طرفی بینهایت سوال ریاضی وجود دارند که نه قابل حل هستند و نه قابل مشاهده.
آیا فضایی‌ها چیزی از زبان اعداد و ریاضیات ما دستگیرشان می‌شود یا نه؟ آیا ریاضیات چیزی‌ست که کشف شده و شهودی به دست آمده (مثل خیلی از قوانین هندسه) یا زبانی انتزاعی برای بیان مسائل است که توسط بشر اختراع شده؟
در این پادکست خواسته‌ایم تا حدی راجع به این سوال‌ها و مسائل گمانه‌زنی کنیم. قبل از شنیدن بهتان باید اطمینان بدهم که هیچ جوابی برای این مسائل داده نخواهد شد و و صرفا با قدری رازآمیزی حول و حوش ماجرا گمانه‌زنی می‌کنیم.
سفید را در 
گوگل‌پادکستس و 
اسپاتیفای هم می‌توانید گوش کنید.
در ادامه‌ی این پادکست بدنیست به این دو مقاله که قبلا در سفید منتشر کرده بودیم هم نگاهی بیندازید:
Arrival و قضیه‌ی اهمیت زبان‌شناسان در ملاقات با فضاییان
چطور می‌شود اگر چین اولین تماس را با آدم‌فضایی‌ها برقرار کند؟
پیشنهاد کتاب
-
گریخته: هفت‌روایت در باب مرگ
-
مجله سفید ۳: پری‌زدگی
-
خدمات دستگاه هیولاساز دمشقی
-
یفرن دوم
آخرین دیدگاهها
نوشته‌های دیگر این نویسنده
-
دوستان کارل سیگن نگفته که ریاضات “دسیمال” زبان جهانی هستش. توی رمان “ارتباط” هم موجودات فضایی با سیستم دو دویی (باینری) با انسان ها ارتباط برقرار میکنن. دلیلش هم اینه که مثل سیستم های کامپیوتری ما یا دارن پالس میفرستن یا نمیفرستن. در نتیجه دو دویی منطقی تره. بیگانه ها شروع به فرستادن اعداد اول در سیستم دو دویی میکنن و جالبی ریاضیت و دلیل اینکه سیگن میگه ریاضیات جهانی اینه که یک عدد اول در هر سیستمی (باینری، دسیمال، هگزادسیمال و …) که باشه باز عدد اوله.
شما میتونین عدد پی رو توی سیستم دو دویی با هگزادسیمال یا هر چیز دیگه ای بنویسین ولی باز یه عدد نرمال ازش نمی تونین در بیارین چون باز بینهایت عدد پشتش خواهد داشت.
اینکه آیا اعداد طبیعی واقعا طبیعی هستن یا نه. اولا اینکه اسم “طبیعی” شاید اسم درستی نباشه ولی اعداد طبیعی واقعا توی طبیعت هستن شما مثال های درستی نزدین (مثلا گفتین کوه پنج طبقه نداریم) و بعدش گفتین مگر اینکه یه تعداد چیزی رو (مثلا سیاره) بگیم اینا یه چیزن و بعدش تعدادشون رو بشماریم. خود چرا مثال های بهتری نزنیم ؟ میتونیم بگیم یه درخت n تا برگ داره یا میوه داره که یک عدد طبیعی هستش یا روی یک صد چه تعداد شیار وجود داره یا یک گوسفند چند تا پا، دندون، دنده و … داره. اینا همه جزو اعداد طبیعی هستن.
البته باز تکرار میکنم که شاید اسم طبیعی درست نباشه و با این موضوع موافقم چون در هر حال اعدادی که ما غیر طبیعی میخونیم هم توی طبیعیت یافت میشن. -
در مورد فیزیک کوانتوم حرفاتون رو خیلی قبول دارم (ببخشین من از روی صدا نمیتونم تشخیص بدم چه کسی داره صحبت میکنه) این درسته که ریاضیاتی که ما داشتیم (و داریم) تا حد بسیار زیادی کم میاره وقتی توی دنیای کوانتوم وارد میشه. این موضوع ولی فقط به ریاضیات ختم نمیشه و کل جهان بینی و منطق ما یه خورده داستان داره وقتی می خوایم فیزیک کوانتوم رو درک کنیم. یه حرفی تایسون در این مورد زد که بنظرم منطقیه. گفت دنیای کوانتوم هیچ وظیفه ای نداره که برای ما منطقی بنظر بیاد چون ما توی اون دنیا زندگی نکردیم و در اون دنیا تکامل پیدا نکردیم.
در مورد موجودات فضایی هم این موضوع صدق میکنه به نظرم. اگر یک موجوداتی توی دنیای کوانتوم تکامل پیدا نکنن پس دنیای کوانتوم برای اونها هم در برهه ای از زمان (در زمان کشفش) باید عجیب بوده باشه. البته اگر گمانه زنی کنیم و بگیم اون موجودات میلیون ها سال پیش از دنیای کوانتوم آشنا شدن و بعد به آرومی ذهنشون جوری تغییر کرده که دنیای کوانتوم یه دنیای “عادی” شده براشون اونموقع میتونیم بگیم اون موجودها احتمالا برای ما زیادی عجیب باشن که حتی بتونیم راتباط خاصی باهاشون داشته باشیم. هرچند ازش میشه یه رمان علمی تخیلی جالب در اورد.
-
شما آقای باغرام هستید؟!
-
نظر خود را بنویسید:
پیشنهاد کتاب
-
گریخته: هفت‌روایت در باب مرگ
-
مجله سفید ۳: پری‌زدگی
-
خدمات دستگاه هیولاساز دمشقی
-
یفرن دوم
