این معجزات پزشکی قرار بود تا سال ۲۰۰۰ رخ بدهند
مروری میکنیم بر پیشبینیهایی که نیمقرن پیشتر برای آیندهی علم پزشکی و معجزات پزشکی متصور میشدند. پیشبینیهایی دربارهی نحوهی خوابیدن ما، مراقبتهای پزشکی، داروها و درمانها.
ما همیشه علاقهمندیم که بتوانیم آینده را پیشگویی کنیم. پیشگویی به این معنا که بر اساس اطلاعات موجود بتوانیم حدس بزنیم، در آینده وضعیت به چه صورت خواهد بود. بیست سال بعد چه اتفاقی برای موبایلها خواهد افتاد؟ یک قرن بعدتر شبکههای اجتماعی به چه صورتی تکامل خواهد یافت؟ ۵۰ سال دیگر آیندهی صنعت رسانه و سرگرمی به چه صورتی خواهد بود؟
برای اینکه متوجه شوید چقدر پاسخ دادن به این سوالات ممکن است پیچیده باشد، میخواهیم نگاهی بیندازیم به مقالهای به قلم آقای جان باربور (دبیر بخش علمی آسوشیتدپرس در آن زمان) که در ۵ ژانویهی ۱۹۶۱ منتشر شده بود. ایشان در آن مقاله تلاش کرده بود تا آیندهی علم پزشکی در سال ۲۰۰۰ را پیشگویی کند و دربارهی پیشرفتهای معجزهوار طبابت در آینده گمانهزنی کند.
باربور در آن مقاله بر اساس مصاحبهاش با دکتر آستین اسمیت رئیس اتحادیهی تولیدکنندگان دارو، به این نتیجه میرسد که تمام موارد پرکاربرد پزشکی، الکترونیکی خواهد شد. اما نکتهی جالب اینجاست که طبق مقاله در قرن بیست و یکم با خوردن یک قرص به خواب خواهید رفت و بعد از ۳۶ ساعت که بیدار میشوید به حدی پرانرژی خواهید بود که تمام هفته را بدون توقف کار خواهید کرد. بدین صورت که:
«تا سال ۲۰۰۰ -که فقط چهل سال با ما فاصله دارد- این موضوعات پزشکی کاملا عادی خواهد بود. دوشنبهشب یک قرص میل میکنید و به خواب میروید تا چهارشنبه صبح که از خواب بیدار میشوید. بعد از بیداری اینقدر سرزنده خواهید بود که میتوانید تا شب دوشنبهی بعد بیتوقف به کار بپردازید.
آنزمان بیماری سرماخوردگی دیگر وجود نخواهد داشت و از یادها خواهد رفت.
اگر شما دچار مریضی باشید، پزشکتان یک رادیوی کوچک و یک ابزار سنجش به سینهتان خواهد بست و سپس بر کلیهی فعالیتهای هفتهی شما نظارت خواهد کرد تا از تغییرات شرایط سلامتی شما به طور کامل آگاه شود»
البته ما که در دوران ۲۰۰۰ به بعد زندگی میکنیم، اقلا میدانیم که هنوز آدمها نمیتوانند قرصی بخورند که یک هفته سرحال نگهشان دارد و هنوز مطمئنیم که سرماخوردگی وجود دارد. البته الان دستگاههایی شبیه به توصیف مقاله وجود دارند که می تواند از راه اینترنت با بیمارستان ارتباط برقرار کند و همزمان اطلاعات مربوط به وضعیت قلب بیمار را از راه اینترنت ارسال و در صورت بروز علائم غیرعادی در تپش قلب، پاسخ مناسب را از بیمارستان دریافت کند. افزون بر این دستبندهای سلامتی و ابزارهایی مثل Apple Watch هم در مبحث نظارت بر سلامتی جایگاه خودشان را پیدا کردهاند و شاید در این مورد خاص از پیشگویی مقاله هم فراتر رفته باشیم.
در ادامه مقاله در اینباره گمانهزنی میکند که چطور والدین خواهند توانست جنسیت نوزاد خودشان را تعیین کنند:
«شما از ماه دوم بارداری از جنسیت فرزند آیندهتان با خبر خواهید شد. اضافهبر این اگر شما قرار است بچهدار شوید، احتمالا شرایط برای شما فراهم خواهد بود تا بتوانید انتخاب کنید که فرزندتان پسر یا دختر باشد»
البته این دو پیشگویی هم به صورتی که نویسنده در نظر داشته واقعیت پیدا نکردهاند. امروزه حداقل ۱۸ هفته از بارداری باید گذشته باشد تا والدین بتوانند از جنسیت فرزند خودشان با خبر شوند. انتخاب جنسیت فرزندان هم بیشتر به این صورت وقوع پیدا میکند که در بعضی نقاط جهان گاهی جنین نوزادان دختر به بهانهی علاقه به پسردار شدن سقط میشود (و البته جنین نوزادانی که از سندرم داون رنج میبرند).
باربور در ادامهی مقاله خبر میدهد که علاج سرطان پیدا خواهد شد و چندین پیشگویی دیگر هم میکند که هنوز از هیچکدامشان خبری نیست:
« در سال ۲۰۰۰ بزرگترین چالشهای پزشکی امروز مثل سرطان، سکته و بیماری قلبی در حد دیفتیری و حصبه و آبله ریشهکن خواهد خواهد شد.
علم جراحی و علم مکانیک به کمک یکدیگر شگفتیهای پزشکی جدیدی خلق خواهند کرد.
اگر قلب یا ریهی شما آسیب جدی دیده باشد یا بر اثر تصادف دچار جراحت شده باشید، دکترها میتوانند با استفاده از اندامهای مصنوعی که مناسب بدن شما ساخته شدهاند، جانتان را نجات بدهند.
با پیشرفت داروهای ضد درد، دیگر درد وخیم وجود نخواهد داشت و بسیاری از اضطرابها و آزارهای بیماری که ناشی از درد بودند، از بین خواهد رفت»
گرچه پزشکی مدرن توانسته به دستیابی به مسکنهای قوی تا حد بسیار زیادی دردهای شدید را مهار کند ولی این مسکنها به حدی اعتیادآورند که هر روزه عدهی زیادی به علت سوءمصرف این مواد، از دنیا میروند.
نهایتا باید گفت قاطبهی این پیشگوییها هنوز وقوع نیافته و ۱۸ سال بعد از سال ۲۰۰۰ هم هنوز به همان اندازه تخیلی به نظر میرسند که سال ۱۹۶۱ برای خوانندههای مقاله عجیب و باورنکردنی بودند. دنیا در قرن بیستم به سریعترین شکل ممکن متحول شد، دو جنگ جهانی اتفاق افتاد و مردم مصائب بعد از جنگ را سپری کردند و اتومبیلها، هواپیماها، رادیو و تلویزیون یکی یکی وارد زندگیها شدند، استانداردهای زندگی در نیمهی اول قرن به طرز بیسابقهای بهبود یافت و شاید باور عمومی این بود که حتما پیشرفتهای بعدی هم به همان اندازه سریع و اثرگذار خواهد بود. در صورتی که به نظر میرسد آینده به آن صورتی که تصور میشد، اتفاق نیفتاده است. نظر شما دربارهی این پیشبینیها و روند پیشرفت علم پزشکی چیست؟