راز و رمزهای یک فیلمنامه‌نویس ایرانی در هالیوود

حسین امینی (به انگلیسی: Hossein Amini)  فیلمنامه‌نویس و کارگردان ایرانی‌الاصل ساکن انگلستان است که سابقه‌ی نامزدی جایزه اسکار و جایزه بفتا را در کارنامه‌ی هنری خود دارد. نگارش فیلمنامه «مرگ نور The Dying of the Light» در سال ۱۹۹۲ برای امینی شهرت و اعتبار فراوانی آورد و نهایتاً برای همین تله‌فیلم نامزد جایزه بفتا شد. اما اقتباسی که از رمان «جود Jude» توماس هاردی نوشت، توانایی‌های او را کاملاً متبلور کرد و این فیلم با کارگردانی مایکل وینترباتم به یکی از درخشان‌ترین آثار او بدل گشت.

 اقتباس بعدی او از اثر هنری جیمز یعنی «بال‌های کبوتر The Wings of the Dove » یک موفقیت بزرگ بود که نامزدی اسکار، بفتا و چند جایزه معتبر دیگر را به همراه داشت.

 قرارداد امینی با کمپانی میراماکس  منجر به همکاری در تهیه‌ی فیلم‌نامه‌ی فیلم‌هایی چون: « دارودسته‌های نیویورک  Gangs of New York » و « چهار پر The Four Feathers شد».

فیلمنامه‌ی فیلم «بِران Drive » قدم بعدی او بود. فیلمی که مورد استقبال منتقدین جشنواره‌ی کن قرار گرفت.

امینی بعد از تجربه‌ی چند پروژه‌ی مستقل و کم‌هزینه بار دیگر با فیلم‌های «سفیدبرفی و مرد صیاد Snow White and the Huntsman » و «47 رونین  47 Ronin » بازگشت ( کیانو ریوز نقش اصلی فیلم 47 رونین است).

اکنون هم مشغول کارگردانی فیلم «دو چهره‌ی ژانویه  The Two Faces of January » شده که اقتباسی از رمان پاتریشیا هیگ اسمیث است و ستارگانی چون ویگو مورتنسن و کیرستن دانست در آن ایفای نقش می‌کنند.

بیشتر نویسنده‌ها چون انگیزه‌ای که لازم است رو نمی‌گیرن، تو همون اوایل نویسندگی متوقف میشن. ولی من خوش‌شانس بودم که والدینم تا چند سال بعد از دبیرستان همچنان پشتیبانم بودن تا  بالاخره بتونم یه کار پیدا کنم. بیشتر والدین ایرانی دوست دارن که بچه‌هاشون وکیل، پزشک، معمار یا مهندس باشن که خب پول زیادی توشون هست. در واقع به طور معمول فیلمسازی  آخرین چیزیه که از بچه‌تون انتظار دارید. به هرحال خوش‌اقبال بودم که پدر و مادرم همیشه حامی من بودن. اگه این طور نبود نمی‌تونستم که به این چیزایی که الان رسیدم، برسم . خیلی از استعدادهای نویسندگی به دلیل این که نمی‌تونن مدت زیادی تو این حرفه باقی بمونن، تلف میشن. من دوستایی داشتم که نویسندگی رو با هم شروع کردیم و اونا اگه از من بهتر نبودن، در حد من بودن؛ بعد اونا دنبال به اصطلاح یه شغل  درست‌حسابی‌ای رفتن -مشاور املاک و از این چیزها-. پس من خیلی خوش‌شانس بودم که تونستم به اندازه‌ای که لازم بود تو این حرفه خودم رو نگه دارم.

اون وقت‌ها تو ایران سینماهای روباز به خاطر گرمای هوا خیلی طرفدار داشت. یادمه که یه پروژکتور کوچیک هم تو خونمون داشتیم. تو بچگی‌هام عاشق  فیلم‌های بروس لی بودم و حتی واسه‌ی یکی از تولدام یه فیلم از بروس لی کادو گرفتم. بعد که انقلاب شد، ما از ایران رفتیم. من یازده سالم بود که پدر و مادرم از هم جدا شدن. من باید با پدرم تو پاریس زندگی می‌کردم. پدرم نمی‌دونست که چه جوری با من و برادرم سر و کله بزنه، پس ما رو می‌برد سینما. سانس ساعت 2،  4 و  6! در واقع اون فیلم‌های اکشن هالیوودی بودن که منو جذب کردن. بعدش آکسفورد رفتم که دو تا سینمای فوق العاده داشت که همیشه فیلم‌های قدیمی رو نشون می‌دادن. یادمه که بعضی موقع‌ها از کلاس‌ها جیم می‌زدم تا بتونم تو یه روز دو تا فیلم ببینم.

اونجا هفته‌ی فلینی داشتن، هفته‌ی تارکوفسکی و… . همه رو پرده‌ی بزرگ سینما. من تو پاریس هم از این تجربه‌ها داشتم. مثلاً سر فیلم نوآر و سیاه و سفید Kiss Me Deadly. فیلمی که منو عاشق سینما کرد. عشقی که هرگز از بین نرفت.

من همچنان بزرگ می‌شدم. در حالیکه بیشتر از اینکه تلویزیون بریتانیا رو ببینم (کاری که همه تو بریتانیا مشغول اونن)، فیلم‌های هالیوودی و اروپایی رو تماشا می‌کردم. چیزی که بعد ها وقتی خواستم فیلم تلویزیونی بسازم، به دردسرم انداخت، چون همیشه  پرده‌ی بزرگ سینما تو ذهنمه. حتی وقتی که روی پروژه‌ی  The Dying of the Light کار می‌کردم (که یه درام مستند درباره ی یه امداد گر تو آفریقا بود) یه کار  کم دیالوگ در اومد که فقط مناسب نمایش روی پرده ی سینما بود. در واقع من فیلم رو برای سینما در نظر گرفته بودم و نمی‌فهمیدم که کار با بودجه‌ی تلویزیونی به چه معناست. 

محبوب‌ترین سکانس‌هایی که نوشتم اون هایی هستن که که دیالوگ‌ها مقدمه و پس‌زمینه‌ی  بهترین ری‌اکشنِ ممکن بازیگر می‌شه. در واقع چیزی  که همیشه دوست داشتم، سکانس‌هایی بود که کاراکتر ری‌اکشنی نشون می‌داد و فکر می‌کرد. در واقع اون نماها  تجربه‌ی دیدن صورت کسی از فاصله‌ی نزدیک روی یه پرده ی بزرگ بودن که با همه‌ی اون احساسات همراه  می‌شدن. من همیشه دوست دارم که دیالوگ‌ها تا اون جا که می‌شه واقعی و مثل حرف زدن روزمره باشن.

من واقعاً دوست دارم که ساده‌ترین راه واسه گفتن چیزی که بیشترین تاثیر  رو روی مخاطب داره دستم بیاد. دیالوگ‌ها  تو کارهای من بیشتر وقت‌ها نقش صدای پیش‌زمینه رو دارن. زمینه‌سازی برای سکوت موقع نمایش کاراکتره که اهمیت داره.

خیلی پیش میاد که شرکت سازنده یه کتابی در نظر گرفته باشه. بعد ایجنتتون میگه: “اونا تو رو در نظر دارن. کتابو بخون و مال خودت بکنش “. تو فیلم The Wings of the Dove من آخر کتاب رو داشتم ولی نمی‌دونستم که چه جوری باید درستش کنم. بعد رسیدیم به سکانش آخر که یه سکانس جدا شدن بود. اون وقت بود که واسم خیلی آسون شد که برگردم به عقب و ازش یه قصه درست کنم. یعنی میشه گفت که من از اونایی هستم که همه چیز سرصحنه براشون اتفاق می‌افته. اوج کار مثل یه فیلم نوآر شد. با این فرق که اونا همدیگر رو نمی‌کشتن. در واقع شکوندن قلب دختره و جدا شدن ازش بود که یه جور کشتن به حساب می‌اومد. 

وقتی که با میراماکس قرار داد بستم، خیلی زود فرصت کار تو فیلم Gangs of New York واسم پیش اومد. به خودم گفتم که اگه قراره با کسایی مثل اسکورسیزی کار کنم، چرا که نه؟ تو همون زمان که مشغول نوشتن  Gangs of New York بودم باید روی The Four Feathers هم کار می‌کردم.  Gangs of New York از اون فیلم‌هایی بود که دوست داشتم بنویسمشون ولی سر The Four Feathers کمی درگیر بودم. این طبیعت کار با کمپانیهایی مثل میراماکسه. شما گاهی باید کارهایی رو بکنید که بهشون علاقه ندارید. خیلی عجیب بود. چون من دائماً باید بین مراکش و رم رفت و آمد می‌کردم تا به لوکیشن هر دوتا فیلم سر بزنم. مشکل اصلی  The Four Feathers این بود که من باید با کمپانی و کارگردانی که نظرشون با هم فرق داشت، سر و کله می‌زدم. در واقع موقع تولید همه مشغول غر زدن بودن. ولی  برعکس سر Gangs of New York اوضاع خیلی متفاوت بود. اون‌جا همه شاد و پر انرژی بودن.

نقدهایی که برای  Drive به دستم رسید و جایزه‌هایی که گرفتم، خیلی دوست‌داشتنی بود. ولی فکر کنم فروش فیلم تو آمریکا خیلی‌ها رو ناامید کرده باشه. ثابت شد که فیلم‌های من اون پولی که انتظارش رو دارن رو در نمیاره. ولی  خود فیلم چیزی بود که بهش افتخار می‌کنم. یه جورایی بازگشت به  Jude و  The Wings of the Dove بود.  موقع نوشتن همچین فیلمی یه حسی به تو میگه: “این چیزیه که واقعاً دوست دارم بنویسم. این خود منم و این نوشته‌ها اونایی هستن که باید بنویسم”. درایو یه فیلم تیره، وسترن‌گونه و نوآر مدرن بود. فیلمی که خیلی بیشتر از قبلی‌هاش با علایق سینماییِ من جور در می اومد.

از وقتی که کتاب  Drive جیمز سالیس رو خوندم، واسه‌ی نوشتن فیلمنامه سراپا مشتاق شدم. برای این کار  فیلم Le Samouraï و Shane تاثیر زیادی رو من گذاشتن. من عاشق اون مردهای بدون اسم سینمای وسترنم که قراره نقش قهرمان های ساکت رو بازی کنن. به علاوه من اون حس و حال لس آنجلس رو خیلی دوست دارم. موقع نوشتن قراردادام خیلی تو لس آنجلس اینور و اونور می رفتم . اتفاقاً این موضوع که سوار ماشین نبودم به شناختن جذابیت‌های واقعی لس آنجلس بیشتر کمک کرد. اون حس تنهایی موقع قدم زدن تو خیابون.  یعنی من تاریخ لس آنجلس رو خونده بودم و فیلم Chinatown از اون فیلم‌هایی بود که همیشه دوستش داشتم. لس آنجلس برای فیلم‌ها یه جاذبه‌ی خاصی داره. پس یه نقشه‌ی بزرگ دستم می‌گرفتم و به همه جا سر می زدم. کم کم این ایده تو ذهم شکل گرفت که کاراکترها باید از یه جایی به یه جای دیگه برن. 

الان چند سالیه که دارم روی فیلم کردن کتاب Two Faces of January از پاتریشیا هیگ اسمیت کار می‌کنم. فیلمی که کارگردانش هم خودمم. کاراکتر چستر (که ویگو مورتنسن نقشش رو بازی می‌کنه) از اوناییه که مورد توجه و احترام همه هستن. بعدش به تدریج در طول  فیلم نوارپیچ دورش باز میشه و سر آخر به  یه شکست‌خورده‌ی به تمام معنا تبدیل میشه. فیلم‌های این مدلی  باید با بودجه‌های کم ساخته بشن. مثل  Drive و The Wings of the Dove. در واقع این‌ها فیلم‌های تجاری و پر فروش نمیشن. آخه من به هَپی اِند اعتقادی ندارم. من کسایی رو دوست دارم که برای ابهام و تضاد مستعد باشن. قهرمان‌هایی رو دوست دارم که آروم آروم به تهش برسن.

 نوجوون که بودم فیلمای بلک باستر هالیوودی رو می‌دیدم (مثل The French Connection و  The Godfatherو Chinatown).  هدف من یه پایان مثل  پایان‌بندی فیلم Chinatown بود که یکی از غمگین‌ترین پایان هاست. ولی بازم بلک باستر می‌مونه و پولش رو هم در میاره. پس مشکل اونجاست که من با یه همچین فیلم‌هایی بزرگ شدم. اون مدل فیلم‌های بزرگ هالیوودی که دوست دارم بسازمشون. 

شما از هر فیلم‌نامه چیزهایی یاد می‌گیرین. به نظر من قوانین جدیدی که می خواین اونجا هستن. پس وقتی فیلم اولم رو ساختم و رفتم به اتاق تدوین، کلی چیز جدید یاد گرفتم. برای مثال فهمیدم که شما به یه توقفی بین صحنه‌های پر دیالوگ لازم دارین. یا فهمدیم که اون “جنب و جوش” چقدر تو فیلمنامه اهمیت داره. به نظر من اتاق تدوین خیلی از نوشتن و خوندن برای نشون دادن عیب‌های ساختاری، بدرد بخور تره.

من فکر می‌کنم که بزرگترین تاثیری که از اون جا  گرفتم این بوده که “جنب و جوش” فیلم  چقدر پر اهمیته. وقتی که فیلم تو ریل  خودش راه بیفته  باید  یه ریتم خاصی بهش بدی. برای مثال نکته‌ی اصلی فیلم The Two Faces Of January و  Drive، حد خاصی  از ترکیب  تریلر و  درام بود که با درام شروع می‌شد ولی وقتی به تریلر می‌رسید، دیگه مخاطب میل برگشتن درام رو نداشت. اعتقاد شخصی من اینه که وقتی که به ریتم تریلر رسیدی دیگه باید تا آخرش همون رو حفط کنی. چیزی که به نظر من نیکلاس ( ویندینگ رفن) تو Drive به خوبی از پسش بر اومد.

سفید کاغذی

جدیدترین شماره کاغذی سفید را بخرید

شماره ۳: پری‌زدگی

خرید این شماره